Skip to main content

Δεν θα πληρώσουν οι γνωστοί-άγνωστοι…

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Οικονομική Καθημερινή (4-1-2009)

Πριν από λίγες ημέρες γίναμε όλοι μάρτυρες πρωτοφανών επεισοδίων και καταστροφών σε πολλές πόλεις της χώρας μας. Ακόμα και σήμερα εικόνες καταστροφής «στολίζουν» τις χριστουγεννιάτικες βιτρίνες πολλών καταστημάτων – τουλάχιστον εκείνα που ακόμα τις έχουν. Οι ζημίες που υπέστησαν οι διάφορες επιχειρήσεις ήρθαν να προστεθούν στα σημαντικά προβλήματα του επιχειρηματικού κόσμου που λόγω της οικονομικής κρίσης είχαν ήδη πολλαπλασιαστεί.

Σε παρόμοιες περιπτώσεις στο παρελθόν, έχει ανοίξει ο δρόμος της δικαστικής διεκδίκησης αποζημιώσεων από το Δημόσιο για όσους καταστράφηκαν οι περιουσίες τους κατά τη διάρκεια επεισοδίων, καθώς ο νόμος παρέχει τα στηρίγματα προς τούτο. Το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα ορίζει ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το Δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος». Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 1 και 3 του ν. 1481/1984, ο κλάδος της αστυνομίας, έχει ως ειδικότερη αποστολή, εκτός άλλων, την «απρόσκοπτη κοινωνική διαβίωση των πολιτών», καθώς και την «προστασία των ατομικών ελευθεριών του πολίτη», μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται, κατά το άρθρο 17 του Συντάγματος, και το δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Συνεπώς, η ανωτέρω διάταξη, παράλληλα με την προστασία του γενικού συμφέροντος, αποβλέπει και στην προστασία των περιουσιών των ατόμων, ενώ η παραβίασή της από κρατικά όργανα, με πράξεις ή παραλείψεις τους κατά την ενάσκηση της δημόσιας εξουσίας, μπορεί να στοιχειοθετήσει, υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση, κατά το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα.

Σε γενικές γραμμές υπάρχει νομολογία που στηριζόμενη στις ανωτέρω διατάξεις -και όχι μόνο- έχει αποφανθεί υπέρ της καταβολής αποζημίωσης από πλευράς του Δημοσίου σε ιδιώτες και επιχειρήσεις που υπέστησαν ζημίες από επεισόδια κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων. Το βασικό επιχείρημα στο οποίο βασίστηκαν τα δικαστήρια ήταν το γεγονός ότι τα αστυνομικά όργανα δεν έλαβαν τα κατάλληλα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα για την αποτροπή της καταστροφής. Επίσης, σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις το Δημόσιο απαλλάσσεται από την υποχρέωσή του για καταβολή αποζημίωσης, μόνο όταν πρόκειται για γεγονότα ανωτέρας βίας που ξεπερνούν τις δυνατότητες της Αστυνομίας να προβλέψει και να καταστείλει και εφόσον τα αστυνομικά όργανα αποδεδειγμένα έκαναν ό,τι μπορούσαν για τη ζωή και την περιουσία των πολιτών.

Συνεπώς, όσοι ζημιώθηκαν από τα επεισόδια των προηγούμενων ημερών έχουν τη δυνατότητα βάσει του νόμου να διεκδικήσουν δικαστικά αποζημιώσεις από το Δημόσιο. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι ότι οι δικαστικοί αγώνες τους θα διαρκέσουν αρκετά χρόνια, καθώς το Δημόσιο συνηθίζει να εξαντλεί όλα τα ένδικα μέσα.

Σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η περίπτωση επιχειρηματία, του οποίου η επιχείρηση καταστράφηκε ολοσχερώς κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων το 1991. Ο επιχειρηματίας ξεκίνησε ένα δικαστικό αγώνα τότε, ο οποίος ακόμα δεν έχει φτάσει στο τέρμα καθώς, αν και η αποζημίωση που δικαιούται είναι 2 εκατομμύρια ευρώ, έχει πάρει μόνο 70.000 ευρώ, ενώ έχει βρεθεί στη φυλακή δύο φορές για χρέη.

Συνεπώς, οι δυνατότητες υπάρχουν σε όποιον επιθυμεί να προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Ομως, θα πρέπει όποιος αποφασίσει να εμπιστευτεί την ελληνική Δικαιοσύνη μαζί με τις αγωγές να καταθέσει και αρκετή υπομονή.

Συνοψίζοντας, θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί τελικά τι συμφέρει περισσότερο το κράτος: να δίνει χρήματα σε αποζημιώσεις και δικαστικά έξοδα ή να επενδύει αντίστοιχα ποσά στην προάσπιση των συμφερόντων των πολιτών;


© Στυλόπουλος & Συνεργάτες

Ομήρου 34, 10672, Αθήνα | T: +30 210 3832518 | F: +30 210 3821568