Το εμπόριο καλλυντικών προϊόντων στην Ελλάδα: Οι διαδικασίες και το πλαίσιο νόμιμης κυκλοφορίας

Τα καλλυντικά προϊόντα θεωρούνται πλέον από ένα μεγάλο μέρος του καταναλωτικού κοινού (πλέον και των δύο φύλων), ως είδος απαραίτητο σε καθημερινή χρήση. Ειδικά τη τελευταία διετία παρατηρείται μια έντονη δραστηριοποίηση ελληνικών εταιρειών στον τομέα αυτό με παραγωγή και διανομή φυσικών και χειροποίητων καλλυντικών σκευασμάτων από πρώτες ύλες που βρίσκονται σε αφθονία στη χώρα μας (ελαιόλαδο, βότανα κλπ) με υψηλή βιολογική αξία αλλά και εν γένει συνεργασία με ξένες εταιρείες στον τομέα αυτό.

To βασικό νομοθέτημα στο οποίο στηρίζεται η εμπορία καλλυντικών προϊόντων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1223/2009 (που αντικατέστησε την Οδηγία 76/768/EOK περί καλλυντικών προϊόντων) και για την ελληνική έννομη τάξη η Υπουργική Απόφαση ΔΥΓ3α/Γ.Π.118601/2010 με την οποία ενσωματώνεται ο ως άνω Κανονισμός. Τα νομοθετήματα αυτά προβλέπουν ότι τα καλλυντικά προϊόντα που διατίθενται στην αγορά πρέπει να είναι ασφαλή για την ανθρώπινη υγεία όταν γίνεται χρήση τους υπό κανονικές ή εύλογα αναμενόμενες συνθήκες χρήσης, λαμβανομένων, ιδίως υπόψη της παρουσίασης του προϊόντος, της επισήμανσης, των οδηγιών χρήσης και του τρόπου απόρριψης, κάθε άλλης ένδειξης ή πληροφορίας που προέρχεται από τα υπεύθυνο πρόσωπο, το οποίο είναι το επικεφαλής φυσικό και νομικό πρόσωπο κάθε εμπορικής δομής που θα πρέπει να οργανώνει την νόμιμη κυκλοφορία των προϊόντων. Ο καταναλωτής θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να προστατεύεται από παραπλανητικούς ισχυρισμούς όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και άλλα χαρακτηριστικά των καλλυντικών προϊόντων.

Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ), αποτελεί την αρμόδια αρχή ελέγχου και έγκρισης διάθεσης των καλλυντικών προϊόντων στη χώρα μας. Στα πλαίσια της αποστολής αυτής ο EΟΦ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση αξιολογεί και εγκρίνει νέα ασφαλή και αποτελεσματικά προϊόντα και παρακολουθεί μετεγκριτικά την ποιότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των προϊόντων κατά την κυκλοφορία τους στη χώρα. Η εφαρμογή του Κανονισμού Νο 1223/09 άρχισε πλήρως από 11 Ιουλίου 2013 και προέβλεπε ότι όλα τα ήδη κυκλοφορούνται καλλυντικά προϊόντα αλλά και πλέον οποιοδήποτε νέο προϊόν διατεθεί θα γνωστοποιείται Κεντρικά με την υπό του άρθρου 13 προβλεπόμενη διαδικασία (CPNP).

Η βάση δεδομένων Cosmetic Products Notification Portal (CPNP) αποτελεί μια online «πύλη» ενημέρωσης και πληροφόρησης για τη παραγωγή και κυκλοφορία καλλυντικών προϊόντων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Κανονισμός στο άρθρο 13 προβλέπει ότι όλα τα καλλυντικά προϊόντα που θα τοποθετηθούν σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να εγγραφούν και να γνωστοποιηθούν στην εν λόγω βάση (που αποτελεί ουσιαστικά μητρώο προϊόντων πριν την οποιαδήποτε διανομή τους. Ο νόμος δεν προβλέπει συγκεκριμένη ημερομηνία στην οποία πρέπει να γνωστοποιηθεί το προϊόν, αρκεί οποιαδήποτε εγγραφεί πριν την κυκλοφορία στην αγορά (εξαιρούνται τα προϊόντα που περιέχουν Νανο-υλικά (nano-materials), τα οποία πρέπει να γνωστοποιούνται 6 μήνες πριν την πρώτη κυκλοφορία τους).

Από 11 Ιουλίου 2013 κανένα υπεύθυνο πρόσωπο ως άνω για τη κυκλοφορία καλλυντικών ή Διανομέας (άρθρο 13 Κανονισμού) δεν θα υποχρεούται να γνωστοποιεί και σε εθνικό επίπεδο τα Καλλυντικά του Προϊόντα, παρά μόνο στην Ε.Ε. μέσω CPNP. Διατηρείται όμως στο σύστημα του ΕΟΦ, ο εφταψήφιος αριθμός ταυτοποίησης της ονομασίας ενός εκάστου αποκλειστικά Καλλυντικού Προϊόντος ΕΟΦ ή CPNP, ο οποίος θα αποτελεί και ένα ουσιαστικό αποδεικτικό στοιχείο Νομιμότητας της Κυκλοφορίας στην Ε.Ε. δίδοντας την δυνατότητα στην αρμόδια Αρχή του Κράτους Μέλους να ελέγχει κατασταλτικά, να λαμβάνει μέτρα και να χορηγεί την άδεια εκτελωνισμού εισαγωγής από τρίτες χώρες, φυσικά με κάθε προβλεπόμενο πρόσθετο στοιχείο.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι σε περίπτωση που ένα φυσικό πρόσωπο ή εταιρεία επιθυμεί να παράγει εξ αρχής καλλυντικά προϊόντα σε δικό της εργαστήριο και να τα διανέμει, πέραν των τυπικών εγγραφών στο μητρώο που αναλύονται ανωτέρω απαιτούνται φυσικά και επιπρόσθετες διαδικασίες και διατυπώσεις, που ξεκινούν από την άδεια λειτουργίας του εργοστασίου ή του εργαστηρίου και τις εγκρίσεις για την ασφάλεια, την εμφάνιση και τα συστατικά του προϊόντος. Ο φάκελος με όλες τις πληροφορίες υπόκειται στον έλεγχο του ΕΟΦ. Ειδικότερα για τα φυσικά- βιολογικά προϊόντα σκευάσματα που αναφέραμε στην αρχή, η διαδικασία απαιτεί και το επιπρόσθετο βήμα των πιστοποιήσεων από τους αρμόδιους για τα βιολογικά-οργανικά καλλυντικά φορείς.

Να σημειωθεί τέλος ότι για οποιαδήποτε κυκλοφορία καλλυντικού προϊόντος αντίθετη με τις κείμενες διάταξης περί αλλοιωμένων προϊόντων, πλημμελούς παρασκευής ή συντήρησης αλλά και η εν γένει των διατυπώσεων σήμανσης και ασφάλειας, προβλέπεται κύρωση 1.400 έως και 11.000 ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα και το είδος της παράβασης.