Οι πρόσφατες αλλαγές στο Ηλεκτρονικό Εμπόριο

Της Δήμητρας Καραδήμα, Δικηγόρος

(Υπ’ αρ. πρωτ. Ζ1-891/13.8.2013 Υπουργική Απόφαση: Προσαρμογή της Ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία 2011/83/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Οκτωβρίου 2011, σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών, την τροποποίηση της οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 1999/44/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση της οδηγίας 85/577/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 97/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, η οποία δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αριθμ. L 304 της 22.11.2011.)

Με απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης, η οποία ενσωματώνει στην ελληνική νομοθεσία την αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία, προωθούνται νέοι αυστηρότεροι κανόνες στην λειτουργία του ηλεκτρονικού εμπορίου – συμβάσεις εξ αποστάσεως και συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος για τη μεγαλύτερη ασφάλεια των συναλλαγών αλλά και την ποιότητα του εμπορεύματος. Οι νέοι κανόνες αφορούν κυρίως τις απαιτήσεις ενημέρωσης, το δικαίωμα υπαναχώρησης, τις υποχρεώσεις του εμπόρου αλλά και τα δικαιώματα του καταναλωτή, ενώ θα ξεκινήσουν να ισχύουν από τις 13 Ιουνίου 2014. Τα βασικότερα σημεία έχουν ως ακολούθως:

Υποχρεώσεις ενημέρωσης: Πριν δεσμευτεί ο καταναλωτής µε σύμβαση συναπτόμενη εξ αποστάσεως ή εκτός εμπορικού καταστήματος ή µε οποιαδήποτε αντίστοιχη προσφορά, ο προμηθευτής πρέπει να παρέχει στον καταναλωτή λεπτομερή και σαφή ενημέρωση – μεταξύ άλλων – για την συνολική τιμή των αγαθών ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων του Φ.Π.Α. και κάθε άλλου τέλους καθώς και, όπου τυγχάνει εφαρμογής, όλες τις πρόσθετες επιβαρύνσεις αποστολής, παράδοσης ή ταχυδρομείου, τις διευθετήσεις πληρωμής, παράδοσης, εκτέλεσης, της προθεσμίας εντός της οποίας ο προμηθευτής αναλαμβάνει να παραδώσει τα αγαθά ή να παράσχει τις υπηρεσίες. Ο καταναλωτής που αγοράζει ηλεκτρονικά δεν θα υποχρεούται να πληρώνει επιβαρύνσεις ή άλλες δαπάνες, εάν δεν έχει ενημερωθεί πλήρως και λεπτομερώς πριν την πραγματοποίηση της παραγγελίας. Επιπλέον, θα πρέπει ο καταναλωτής να ενημερώνεται για το δικαίωμα υπαναχώρησης, τις προϋποθέσεις, την προθεσμία και τις διαδικασίες άσκησης του δικαιώματος, για την επιβάρυνσή του σχετικά με την δαπάνη επιστροφής των αγαθών αλλά και τις περιστάσεις υπό τις οποίες ο καταναλωτής χάνει το δικαίωμα υπαναχώρησης. Επίσης, αναφορικά με τα ψηφιακά προϊόντα ο προμηθευτής θα πρέπει να ενημερώνει τον καταναλωτή για τις δυνατότητες λειτουργίας του ψηφιακού περιεχομένου μαζί με τα ισχύοντα τεχνικά μέτρα προστασίας, τις τεχνικές προδιαγραφές του hardcore και του software. Εάν ο προμηθευτής δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις ενημέρωσης που προβλέπονται η σύμβαση εξ αποστάσεως ή εκτός εμπορικού καταστήματος είναι άκυρη υπέρ του καταναλωτή. Τέλος, ο προμηθευτής θα πρέπει να παρέχει τις ανωτέρω πληροφορίες στον καταναλωτή εγγράφως ή, εάν συμφωνεί ο καταναλωτής, σε άλλο σταθερό µέσο.

Τυπικές Απαιτήσεις: Εάν µια εξ αποστάσεως σύμβαση που πρόκειται να συναφθεί µε ηλεκτρονικό µέσο επιβάλλει στον καταναλωτή την υποχρέωση να πληρώσει, ο προμηθευτής οφείλει να παράσχει στον καταναλωτή αμέσως προτού ο καταναλωτής υποβάλει την παραγγελία του όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες (υποχρεώσεις ενημέρωσης ως ανωτέρω), οι οποίες θα πρέπει να εμφανίζονται πολύ κοντά προς την επιβεβαίωση που απαιτείται για την υποβολή της παραγγελίας. Ο προμηθευτής οφείλει να μεριμνήσει ώστε ο καταναλωτής, υποβάλλοντας την παραγγελία του, να αναγνωρίσει ρητώς ότι ‘‘η παραγγελία συνεπάγεται υποχρέωση πληρωμής’’. Εάν ο προμηθευτής δεν συμμορφωθεί ο καταναλωτής δεν δεσμεύεται από τη σύμβαση ή την παραγγελία. Επίσης, οι εμπορικές ιστοσελίδες οφείλουν να αναγράφουν σαφώς και ευανάγνωστα το αργότερο µε την έναρξη της διαδικασίας υποβολής παραγγελίας κατά πόσον ισχύουν περιορισμοί στην παράδοση και ποια μέσα πληρωμής είναι δεκτά. Περαιτέρω, εάν πρόκειται να συναφθεί σύμβαση εξ αποστάσεως µέσω τηλεφώνου, µε αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ή ταυτόχρονα την παροχή αγαθών και υπηρεσιών, προβλέπεται ότι ο προμηθευτής υποχρεούται να επιβεβαιώσει την προσφορά του προς τον καταναλωτή, ο οποίος δεσμεύεται μόνο όταν υπογράψει την προσφορά ή έχει στείλει τη γραπτή συγκατάθεσή του, ενώ μέχρι σήμερα αρκούσε η προφορική συναίνεση δια τηλεφώνου για την εγκυρότητα της σύμβασης. Τέλος, προβλέπεται ότι όταν ο προμηθευτής χρησιμοποιεί τηλεφωνική γραμμή για τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του σχετικά µε τις συναπτόμενες συμβάσεις, ο καταναλωτής – τη στιγμή που επικοινωνεί µε τον προμηθευτή – δεν υποχρεούται να πληρώσει παραπάνω από τη βασική τιμή χρέωσης.

Δικαίωμα Υπαναχώρησης: Ο καταναλωτής διαθέτει προθεσμία 14 ημερολογιακών ημερών για να υπαναχωρήσει από την εξ αποστάσεως σύμβαση χωρίς να αναφέρει τους λόγους και χωρίς καμία επιβάρυνση εκτός από το άμεσο κόστος επιστροφής των αγαθών. Ο καταναλωτής επιστρέφει τα αγαθά χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση και οπωσδήποτε εντός 14 ημερολογιακών ημερών από την ημέρα κατά την οποία ανακοίνωσε στον προμηθευτή την απόφασή του να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση. Σε περίπτωση όμως που ο προμηθευτής δεν έχει παράσχει στον καταναλωτή τις πληροφορίες σχετικά µε το δικαίωμα υπαναχώρησης, η προθεσμία υπαναχώρησης λήγει 12 μήνες μετά το τέλος της αρχικής προθεσμίας υπαναχώρησης. Επιπροσθέτως, ο καταναλωτής ευθύνεται για τυχόν μείωση της αξίας των αγαθών µόνο ως αποτέλεσμα της διαχείρισης των αγαθών άλλης πλην εκείνης που είναι αναγκαία για τη διαπίστωση της φύσης, των χαρακτηριστικών και της λειτουργίας των αγαθών. Επίσης, ο καταναλωτής προκειμένου να ενημερώσει τον προμηθευτή για την απόφασή του να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση δύναται: α) είτε να χρησιμοποιήσει το υπόδειγμα εντύπου υπαναχώρησης που παρατίθεται στο τμήμα Β του Παραρτήματος του Ν. 2251/1994, ενώ δημιουργείται πλέον ενιαίο πανευρωπαϊκό έντυπο υπαναχώρησης που καθιστά απλή την διαδικασία υπαναχώρησης σε διασυνοριακές συναλλαγές, β) είτε να κάνει οποιαδήποτε άλλη σαφή δήλωση που να παρουσιάζει την απόφασή του να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση. Από την άλλη μεριά ο προμηθευτής επιστρέφει κάθε πληρωμή που έλαβε από τον καταναλωτή, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών παράδοσης εντός 14 ημερολογιακών ημερών από την ημερομηνία κατά την οποία ενημερώθηκε για την απόφαση του καταναλωτή να υπαναχωρήσει από την σύμβαση. Κατά παρέκκλιση ο προμηθευτής δεν απαιτείται να επιστρέψει πρόσθετες δαπάνες παράδοσης, εάν ο καταναλωτής ρητώς είχε επιλέξει τρόπο παράδοσης άλλο από τον φθηνότερο τυποποιημένο τρόπο παράδοσης που προσφέρει ο προμηθευτής.

Παράδοση: Ο προμηθευτής παραδίδει τα αγαθά µε τη μεταβίβαση της φυσικής κατοχής ή ελέγχου των αγαθών στον καταναλωτή χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, αλλά οπωσδήποτε εντός 30 ημερολογιακών ημερών από τη σύναψη της σύμβασης .

Έξοδα για χρήση μέσων πληρωμής: Απαγορεύεται στον προμηθευτή να χρεώνει στους καταναλωτές, για τη χρήση ενός συγκεκριμένου μέσου πληρωμής, δαπάνη υπερβαίνουσα το κόστος χρήσης αυτού του μέσου από τον ίδιο.