Οι 20 πιο σημαντικές ρυθμίσεις των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα μετά το Ν. 4808/2021

Ο Νόμος 4808/2021 εισήγαγε πολλές και σημαντικές αλλαγές στις ατομικής εργασιακές σχέσεις. Στόχος του παρόντος είναι να παρουσιάσει τις πιο σημαντικές αλλαγές, ως κάτωθι:

1. Θεσπίζεται ψηφιακή κάρτα εργασίας με την οποία θα παρακολουθείται και θα καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο η εργασία του κάθε εργαζομένου (ωράριο, υπερωρίες κλπ).
2. Θα αντικατασταθεί το ΣΕΠΕ με την δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας.
3. Καθεστώς νέων αδειών:
– Άδεια πατρότητας: 14 ημέρες με αποδοχές / παρέχεται και στην υιοθεσία τέκνου,
– Γονική άδεια: 4 μήνες για κάθε γονέα, μετ’ αποδοχών οι 2 μήνες που καλύπτονται από τον ΟΑΕΔ (ο εργαζόμενος πρέπει να έχει συμπληρώσει 1 έτος συνεχούς ή διαδοχικής εργασίας στον ίδιο εργοδότη),
– Δικαίωμα επιλογής ευέλικτου ωραρίου, τηλεργασίας, μερικής απασχόλησης για γονείς και φροντιστές τέκνων έως 12 ετών,
– Άδεια 2 ημερών τον χρόνο για λόγους ανωτέρας βίας,
– Άδεια φροντιστή 5 ημερών κατ’ έτος για παροχή βοήθειας σε συγγενείς ή σύνοικους που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας,
– Δυνατότητα λήψης της άδειας λοχείας (9 εβδομάδες) και στην περίπτωση της υιοθεσίας,
– Δυνατότητα λήψης της ειδικής άδειας μητρότητας (6 μήνες) με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ και στην περίπτωση της υιοθεσίας,
– Άδεια φροντίδας τέκνου (μειωμένο ωράριο εργασίας) και για την μητέρα που απέκτησε τέκνο μέσω παρένθετης,
– Παροχή της ειδικής άδειας μητρότητας (6 μήνες) με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ και της άδειας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (7 ημέρες) και εργαζομένους του Δημοσίου όπου εφαρμόζεται το εργατικό δίκαιο.
– Εξάντληση της ετήσιας άδειας αναψυχής έως το τέλος του πρώτου τριμήνου του επόμενου ημερολογιακού έτους (άρθρο 61)
4. Μέτρα κατά της βίας και της παρενόχλησης: δικαίωμα προσφυγής του θιγόμενου και μετά την λήξη της εργασιακής του σχέσης / πέραν των λοιπών μέτρων κατά του καταγγελλόμενου για παρενόχληση (αλλαγή θέσης εργασίας, τόπου παροχής, ωραρίου), ο εργοδότης έχει την δυνατότητα να καταγγείλει και την σύμβαση εργασίας του, ώστε να προστατεύσει τον θιγόμενο / κάθε πρόσωπο που υφίσταται περιστατικό βίας και παρενόχλησης σε βάρος του, έχει δικαίωμα να αποχωρήσει από τον εργασιακό χώρο για εύλογο χρόνο, χωρίς στέρηση μισθού ή άλλη δυσμενή συνέπεια, εφόσον κατά την εύλογη πεποίθησή του υφίσταται επικείμενος σοβαρός κίνδυνος για τη ζωή, την υγεία ή την ασφάλειά του, ιδίως, όταν ο εργοδότης είναι ο δράστης τέτοιας συμπεριφοράς ή όταν δεν λαμβάνει τα απαραίτητα πρόσφορα μέτρα κατά την παρ. 2, ώστε να αποκαταστήσει την εργασιακή ειρήνη, ή όταν τα μέτρα αυτά δεν είναι ικανά για να σταματήσουν τη συμπεριφορά βίας και παρενόχλησης. Στην περίπτωση αυτήν, ο θιγόμενος υποχρεούται να ενημερώσει προηγουμένως τον εργοδότη εγγράφως, αναφέροντας το περιστατικό βίας και παρενόχλησης και τα περιστατικά που αιτιολογούν την πεποίθησή του, ότι επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη ζωή, την υγεία ή την ασφάλειά του (άρθρο 12 παρ. 3 και 4 του Ν. 4808/2021) / το βάρος απόδειξης το φέρει ο καταγγελλόμενος (άρθρο 15 – αντιστροφή βάρους απόδειξης).
5. Θεσπίζεται το δικαίωμα αποσύνδεσης για όσους εργάζονται με τηλεργασία μετά την λήξη του ωραρίου τους. Δεν έχουν υποχρέωση να απαντούν σε email, κλήσεις, μηνύματα κλπ, ο εργοδότης αναλαμβάνει να συντηρεί τον εξοπλισμό τους, ενώ απαγορεύεται η χρήση κάμερας για τον έλεγχο της απόδοσης των εργαζομένων.
6. Η καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου και συνακόλουθη απόλυση εργαζόμενου που κάνει χρήση του δικαιώματος αποσύνδεσης, όταν εργάζεται με τηλεργασία, είναι άκυρες.
7. Η αποζημίωση απόλυσης των εργατοτεχνιτών εξισώνεται με εκείνη των υπαλλήλων (μισθοί έως 12 μηνών).
8. Θέσπιση του διαλείμματος μετά τις 4 αντί για τις 6 ώρες εργασίας και για χρονικό διάστημα 15 έως 30 λεπτά.
9. Πλήρης απασχόληση νοείται η απασχόληση 40 ωρών εβδομαδιαίως, οι οποίες κατανέμονται σε 5μερη ή 6ήμερη εργασία. Ως πλήρης νοείται και εκείνη που παρέχεται με 4ήμερη εργασία, εφόσον συμπληρώνει το όριο των 40 ωρών την εβδομάδα (άρθρο 55).
10. Πιο συγκεκριμένα, βάσει του άρθρου 58 του Ν. 4808/2021, η εργασία είναι 5μερη και 8ωρη (40 ώρες εβδομαδιαίως). Υπερεργασία θεωρούνται οι ώρες επιπλέον εργασίας που φτάνουν τις 5 την εβδομάδα και αμείβονται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 20%. Πέραν των 45 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας πρόκειται για υπερωριακή απασχόληση. Για όσους εργαζόμενους ισχύει σύστημα 6ήμερης εργασίας , ως υπερεργασία θεωρούνται οι επιπλέον 8 ώρες εβδομαδιαίως και πέραν των 48 ωρών πρόκειται και εδώ για υπερωρίες.
11. Σε περίπτωση απουσίας συνδικαλιστικής οργάνωσης ή αποτυχίας συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και συνδικαλιστικής οργάνωσης, μπορεί με αίτημα του εργαζόμενου να εφαρμοστεί το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας, με έγγραφη συμφωνία των μερών (άρθρο 59). Αντικείμενο διευθέτησης αποτελεί και η απασχόληση του εργαζομένου με παροχή 4ήμερης εργασίας (άρθρο 55). Ωστόσο, εάν ο εργαζόμενος δεν υποβάλλει αίτημα για διευθέτηση και για τον λόγο αυτό απολυθεί, η απόλυση κρίνεται άκυρη.
12. Αυξάνεται το όριο των επιτρεπόμενων υπερωριών στις 150 ώρες τον χρόνο σε όλους τους κλάδους. Σε περίπτωση που δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης της υπερωριακής εργασίας η αμοιβή ορίζεται στο καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 120%.
13. Επέκταση της λειτουργίας των επιχειρήσεων και καταστημάτων και τις Κυριακές (άρθρο 63, προστέθηκαν ή τροποποιήθηκαν στο β.δ. 748/1966 οι ακόλουθες περιπτώσεις):

Στην παρ. 1: α) Μεταφοράς προσώπων ή πραγμάτων παντός είδους, ως και των μετ` αυτών συνδεομένων εργασιών αποστολής, πρακτορεύσεως, φορτώσεως και εκφορτώσεως, καθώς και ταχυδρομικών υπηρεσιών (υπηρεσίες courier) / ι) Ιατρείων, κλινικών, νοσοκομείων και υγειονομικών ιδρυμάτων εν γένει, ως και ιατρών και υγειονομικών εν γένει υπαλλήλων, καθώς και δραστηριοτήτων παραγωγής υγειονομικών ειδών ή νοσηλευτικών υλικών / ιε) Κέντρων διανομής εμπορευμάτων προς καταστήματα λιανικής πωλήσεως. Για την εκτέλεση παράδοσης αγαθών στους καταναλωτές που έχουν παραγγελθεί εξ αποστάσεως, τηλεφωνικά ή από ηλεκτρονικό κατάστημα υπεραγορών (super market) και κάθε άλλου εμπορικού καταστήματος, ως κέντρο διανομής και παράδοσης θεωρούνται και το φυσικό κατάστημα λιανικής πώλησης και οι αποθήκες του / ιστ) Παραγωγής, αποθήκευσης, μεταφοράς και διανομής προς νοσηλευτικά ιδρύματα φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού / ιζ) Εφοδιαστικής αλυσίδας («logistics»), ιδίως, παραλαβής, αποθήκευσης, συλλογής και διανομής εμπορευμάτων, όπως και επισκευής και συντήρησης περονοφόρων και ανυψωτικών μηχανημάτων / ιη) Κέντρων κοινών υπηρεσιών («shared services centers») ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως, στους τομείς της λογιστικής, του ανθρώπινου δυναμικού, της μισθοδοσίας, των Η/Υ (ΙΤ), της κανονιστικής συμμόρφωσης, των προμηθειών και άλλων / ιθ) Κέντρων δεδομένων («data centers») και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων / κ) Ψηφιοποίησης έγχαρτου αρχείου / κα) Παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών / κβ) Παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και λατομείων, εξόρυξης ορυκτών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων.

Στην παρ. 3: β) Τμημάτων αλλαγής ξένων νομισμάτων των τραπεζών προς εξυπηρέτηση περιηγητών, καθώς και ανταλλακτηρίων που δεν είναι υποκαταστήματα τραπεζών / δ) Σε εργασίες καθαρισμού, συντηρήσεως και επισκευών εγκαταστάσεων / η) Σε περιπτώσεις διενέργειας εξετάσεων για την απόκτηση πτυχίων και διπλωμάτων εν γένει / θ) Σε περιπτώσεις νόμιμων εξωσχολικών δράσεων ιδιωτικών σχολείων, όπως σε ημερίδες, διημερίδες, σεμινάρια, συνέδρια, ρητορικούς και άλλους διαγωνισμούς, αγώνες, προπονήσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, ανθρωπιστικές, φιλανθρωπικές και περιβαλλοντικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των φυλάκων, οδηγών και συνοδών λεωφορείων, καθαριστριών, προσωπικού μηχανογράφησης και γραμματείας και κάθε άλλου εργαζόμενου αναγκαίου για την διενέργεια και την ομαλή διεξαγωγή αυτών / ι) Σε περιπτώσεις συντήρησης κτηρίων δημόσιων ή ιδιωτικών σχολείων, η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τις ημέρες παρουσίας εκπαιδευτικών και μαθητών / ια) Σε περιπτώσεις προσαρμογής και αναβάθμισης συστημάτων.
14. Απεργίες που κρίθηκαν παράνομες από τα δικαστήρια δεν μπορούν να προκηρυχθούν εκ νέου.
15. Συνδικαλιστές που ασκούν βία ή προβαίνουν σε παράνομες ενέργειες κατά την διάρκεια των απεργιών θα έχουν αστική ευθύνη.
16. Απαγόρευση της ενίσχυσης των συνδικαλιστικών οργανώσεων από τους εργοδότες ή τα πολιτικά κόμματα.
17. Αίρεται η απαγόρευση απόλυσης συνδικαλιστών σε περιπτώσεις άσκησης βίας ή σεξουαλικής παρενόχλησης.
18. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει έως την 05/11/2021 και κάθε χρόνο εφεξής να καθορίζουν από κοινού με τους εργαζομένους τους το προσωπικό ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας κατά την διάρκεια των απεργιών που ανέρχεται σε 33%. Απαγορεύεται η κήρυξη απεργίας εάν προηγουμένως δεν έχει καθοριστεί προσωπικό ασφαλείας ή προσωπικό ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας.
19. Από την 01/01/2022 θα τηρείται ηλεκτρονικό σύστημα για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις για να μπορούν να συμμετέχουν τα μέλη εξ αποστάσεως στις ΓΣ και στις αρχαιρεσίες.
20. Θέσπιση ηλεκτρονικού μητρώου για την εγγραφή των συνδικαλιστικών κι εργοδοτικών οργανώσεων.