Αλλαγές επί αλλαγών

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Οικονομική Καθημερινή (8-8-2011)

Αναμφισβήτητα, οι οικονομικές και, κυρίως, οι πιστωτικές ανάγκες της χώρας μας έχουν δημιουργήσει μία νέα πραγματικότητα για όλους της Ελληνες. Η προσφυγή μας σε έναν διεθνή και πρωτόγνωρο μηχανισμό στήριξης ως απόρροια της αδυναμίας μας για δανειοδότηση από τις αγορές αποτέλεσε την απαρχή σχηματισμού κι εφαρμογής νέων δεδομένων στην οικονομία μας. Μία από τις εκφάνσεις της οικονομικής μας πολιτικής, η οποία επηρεάστηκε –κι ακόμη επηρεάζεται– από τα νέα δεδομένα είναι το φορολογικό μας σύστημα. Η άσκηση και η εφαρμογή της φορολογικής μας πολιτικής συνδέεται άμεσα με τις πιστωτικές μας ανάγκες, τις επιταγές της τρόικας και κυρίως την επίτευξη στόχων κι αριθμών.

Η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται στις χώρες οι οποίες διαθέτουν ένα σχετικά προβλέψιμο και σταθερό φορολογικό σύστημα. Ωστόσο, η εμπλοκή του μηχανισμού στήριξης τον Απρίλιο του 2010 στη οικονομία της χώρας ενέτεινε το ανωτέρω πρόβλημα. Η αρχή των δραστικών φορολογικών μεταρρυθμίσεων έμελλε να σημειωθεί με τους νόμους 3842/2010 και 3888/2010. Με τα συγκεκριμένα νομοθετήματα επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο φορολογικό μας σύστημα και επανήλθε η δυνατότητα περαίωσης για μία μερίδα εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων. Ωστόσο, οι ανωτέρω νόμοι δημιούργησαν περισσότερες ασάφειες από τα προβλήματα τα οποία ήρθαν να επιλύσουν. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης (Βουλευτής Ν. Δ., Β΄ Αθηνών) μέτρησε ότι μέσα στους δεκαέξι πρώτους μήνες της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ είχαν εκδοθεί 1.718 σελίδες νόμων, υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων για φορολογικά θέματα. Η εφαρμογή των διατάξεων των ανωτέρω νόμων πολλές φορές δημιούργησε ασάφειες και αντεγκλήσεις μεταξύ πολιτών και εφοριακών. Επί παραδείγματι, αναφέρουμε τη χρήση των αποδείξεων για τον υπολογισμό του αφορολογήτου ορίου αλλά και τα ερμηνευτικά ζητήματα για τη χρήση εταιρικών αυτοκινήτων σε σχέση με τον φόρο μισθωτών υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο αυτό της φορολογικής αστάθειας εκδόθηκε πρόσφατα και ο αναμενόμενος νέος επενδυτικός νόμος 3908/2011. Υπενθυμίζουμε ότι την τελευταία τριακονταετία οι νόμοι, οι οποίοι αφορούν την παροχή φορολογικών κινήτρων ενίσχυσης έχουν αντικατασταθεί αρκετές φορές πριν από την προβλεπομένη ημερομηνία λήξης ισχύος τους, γεγονός που δημιουργεί αβεβαιότητα στους υποψήφιους επενδυτές. Ειδικότερα, ο νόμος 1262/1982, ενώ αφορούσε επενδύσεις που θα πραγματοποιούνταν έως τις 31/12/1992 αντικαταστάθηκε νωρίτερα επί της ουσίας με τον νόμο 1892/1990, ενώ το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση του νόμου 2601/1998, ο οποίος αντικαταστάθηκε «βιαίως» από τον νόμο 3299/2004.

Η νομοθεσία ρυθμίζει και προβλέπει συγκεκριμένα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Αντίκειται σε κάθε πνεύμα χρηστής διοίκησης η επαναλαμβανόμενη μονομερής αλλαγή του οποιουδήποτε νομοθετικού πλαισίου. Σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι δυνατόν οι προθεσμίες παραγραφής για το δικαίωμα του Δημοσίου να ελέγχει παλιές υποθέσεις φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών, μεταβίβασης ακινήτων και Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας συνεχώς να παρατείνονται. Ειδικότερα, το Δημόσιο σχεδόν «αυθαίρετα» επαναπροσδιόρισε την περίοδο παραγραφής φορολογικών υποθέσεων ακόμη και σε μία 10ετία, δεδομένου ότι ενώ οι χρήσεις 2000, 2001, 2002 και 2003 παραγράφονταν στις 31/12/2009, με τον νόμο 3790/09 δόθηκε εξάμηνη παράταση στην παραγραφή για τις 30/6/2010, ενώ με τον νόμο 3842/10 αυτές παραγράφονταν την 31/12/2010. Την παράταση αυτή ήρθε ο νόμος 3899/2010 να παρατείνει έως 31/12/2011, ενώ μελετάται και η νεότερη παράτασή τους.

Το ερώτημα το οποίο τίθεται εύλογα είναι γιατί οι αλλαγές στο φορολογικό μας σύστημα δεν επαρκούσαν, αλλά τίθεται η ανάγκη κατάθεσης ενός νέου φορολογικού νόμου;

Αλλαγή φορολογικής –ή εισπρακτικής– πολιτικής δικαιολογείται μόνο εάν τα έσοδα δεν ήταν εκείνα τα οποία είχαν αρχικά προβλεφθεί ή τα έξοδα αυξήθηκαν. Κι αν υποτεθεί ότι γνωρίζουμε το ύψος του χρέους μας κι ήδη η κυβέρνηση έχει μειώσει τις λειτουργικές δαπάνες του κρατικού μηχανισμού, τότε τα έξοδα είναι γνωστά και περιορισμένα.

Συνεπώς, τα νέα φορολογικά μέτρα σχετίζονται με το ζήτημα των εσόδων. Η κυβέρνηση, όπως αποδεικνύεται, δεν έκανε τους σωστούς υπολογισμούς με αποτέλεσμα τα μέτρα τα οποία έλαβε να μην ήταν αρκετά –ή ακόμη κι εφαρμόσιμα–, ώστε να καλυφθούν οι πιστωτικές της ανάγκες.

Εκ των ανωτέρω προκύπτει ακόμη μια φορά σαφώς ότι συγκεκριμένη φορολογική πολιτική δεν υπάρχει. Το φορολογικό μας σύστημα είναι ασταθές, τα πάγια προβλήματα της ελληνικής επιχειρηματικότητας παραμένουν άλυτα – κυρίως δε της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς, και δεδομένης της κακής οικονομικής συγκυρίας για την Ελλάδα προστίθενται σε αυτά επιπλέον εμπόδια. Αλλωστε, ένα περίπλοκο και ευμετάβολο φορολογικό σύστημα ενθαρρύνει τη φοροδιαφυγή. Εκ των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι δυστυχώς στη χώρα μας οι αποφάσεις λαμβάνονται πολλές φορές με ευκολία, με στόχο περισσότερο τη δημιουργία εντυπώσεων, χωρίς αυτές οι αποφάσεις να εντάσσονται στο πλαίσιο δημιουργίας ενός μακροχρόνιου –έστω και μεσοπρόθεσμου– αλλά σταθερού και συγκεκριμένου οικονομικού κλίματος, το οποίο προϋποθέτει τα μέτρα και οι αποφάσεις της εκάστοτε Κυβέρνησης να εκφράζουν σταθερότητα, σαφήνεια και συνέπεια.