3 «Σ» για λίγη σοβαρότητα

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο portal www.parapolitika.gr (13-7-2011)

Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθούμε από την μία πλευρά την αγανάκτηση της πλατείας Συντάγματος κι από την άλλη πλευρά τις εξαγγελίες της Κυβέρνησης για νέα οικονομικά μέτρα: μείωση του αφορολόγητου ορίου, αύξηση των έμμεσων φόρων, θέσπιση νέων μέτρων.

Ενδεικτικά, μέσα στο έτος 2010 με τους νόμους 3842/2010 και 3888/2010 επήλθαν σημαντικότατες αλλαγές στο φορολογικό μας σύστημα. Γιατί συνεπώς οι αλλαγές αυτές δεν επαρκούσαν, αλλά τίθεται η ανάγκη κατάθεσης ενός νέου φορολογικού νόμου;

Αλλαγή φορολογικής – ή εισπρακτικής – πολιτικής δικαιολογείται μόνο εάν τα έσοδα δεν ήταν εκείνα τα οποία είχαν αρχικά προβλεφθεί ή τα έξοδα αυξήθηκαν. Κι αν υποτεθεί ότι γνωρίζουμε το ύψος του χρέους μας κι ήδη η Κυβέρνηση έχει μειώσει τις λειτουργικές δαπάνες του κρατικού μηχανισμού, τότε τα έξοδα είναι γνωστά και περιορισμένα.

Συνεπώς, τα νέα μέτρα σχετίζονται με το ζήτημα των εσόδων. Η Κυβέρνηση όπως αποδεικνύεται δεν έκανε τους σωστούς υπολογισμούς με αποτέλεσμα τα μέτρα τα οποία έλαβε να μην ήταν αρκετά – ή ακόμη κι εφαρμόσιμα, ώστε να καλυφθούν οι πιστωτικές της ανάγκες.

Συνεπώς, οι παλαιότερες αποφάσεις του οικονομικού επιτελείου υπήρξαν λανθασμένες και τα νέα μέτρα στόχο έχουν να τις διορθώσουν…

Ωστόσο, εκ των ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι δυστυχώς στη χώρα μας οι αποφάσεις λαμβάνονται πολλές φορές με ευκολία, με στόχο τη δημιουργία περισσότερο εντυπώσεων, χωρίς αυτές οι αποφάσεις να εντάσσονται στα πλαίσια δημιουργίας ενός μακροχρόνιου – έστω και μεσοπρόθεσμου – αλλά σταθερού και συγκεκριμένου οικονομικού κλίματος, το οποίο προϋποθέτει τα μέτρα και οι αποφάσεις της εκάστοτε Κυβέρνησης να εκφράζουν: σταθερότητα, σαφήνεια και συνέπεια.

Η σταθερότητα στην επιλογή μέτρων συνιστά την πρώτη προϋπόθεση δημιουργίας επενδυτικού κλίματος σε μία αγορά. Έκφανση της σταθερότητας αποτελεί η μακρά περίοδο εφαρμογής συγκεκριμένης πολιτικής στον τομέα της οικονομίας. Η ύπαρξη σταθερότητας δίνει στους επενδυτές κι επιχειρηματίες την σιγουριά μιας μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, αλλά και την πεποίθηση ότι η πολιτεία σε αυτές τις προσπάθειες στέκεται αρωγός και όχι εκμεταλλευτής ή πολέμιος αυτών.

Με αυτό το σκεπτικό, δεν είναι δυνατόν η πολιτεία να αλλάζει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα φορολογική πολιτική, να θεσπίζει τακτικές – έκτακτες εισφορές στα εισοδήματα φυσικών και νομικών προσώπων και να δαιμονοποιεί επί της ουσίας την επιχειρηματικότητα, κυρίως δε όταν την επαγγέλλεται.

Η σαφήνεια στην επιλογή μέτρων για τη καλλιέργεια οικονομικού κλίματος συνίσταται σε απλά και ξεκάθαρα μέτρα, των οποίων η εφαρμογή δεν δημιουργεί ερμηνευτικές διχογνωμίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα έλλειψης σαφήνειας στην επιλογή των αντίστοιχων μέτρων αποτελεί το μεγάλο πρόβλημα την πολυνομίας και αντινομίας στη χώρα μας.

Ενδεικτικά, αναφέρουμε το ζήτημα των τόκων υπερημερίας του Δημοσίου. Στο παρελθόν, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει κρίνει στην απόφασή του «Μεϊδάνης κατά Ελλάδος», ότι τόσο η ρύθμιση του άρθρου 7 § 2 του νομοθετικού διατάγματος 496/1974 περί λογιστικού των ΝΠΔΔ, η οποία ορίζει ότι ο νόμιμος τόκος υπερημερίας πάσης οφειλής των ΝΠΔΔ ανέρχεται σε 6% ετησίως, όσο και η σχετική απόφαση της ολομέλειας του Αρείου Πάγου (3/2006) που την έκρινε συνταγματική, παραβιάζει το δικαίωμα του προσφεύγοντα στην περιουσία του όπως αυτό προστατεύεται από το άρθρο 1 του πρώτου πρόσθετου στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Ωστόσο, το ζήτημα δεν λύθηκε ποτέ οριστικά με νόμο, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα οι δικαστές του ΣΤ’ Τμήματος του ΣτΕ έκριναν συνταγματική και σύμφωνη με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου την διάταξη που προβλέπει ότι το Δημόσιο για τις οφειλές του πρέπει να καταβάλει τόκο υπερημερίας 6%, ενώ οι ιδιώτες που οφείλουν στο Δημόσιο πρέπει να πληρώνουν επιτόκιο έως 12,25%. Το ζήτημα θα απασχολήσει την Ολομέλεια του ΣτΕ τον ερχόμενο Οκτώβριο.

Η συνέπεια στην επιλογή μέτρων συνιστά επίσης προϋπόθεση για την ανάπτυξη ενός επενδυτικού κλίματος. Η συνέπεια στη προκειμένη περίπτωση έχει δύο εκφάνσεις:

Aφενός συνίσταται στη διάθεση της πολιτείας πράγματι να εφαρμόσει τα όσα νομοθετεί και όχι απλά να δημιουργήσει εντυπώσεις, αφετέρου να εκφράζει την προσέγγιση ενός κράτους το οποίο είναι δίκαιο απέναντι στου πολίτες του.

Δεν κρίνεται συνεπές το δημόσιο εν γένει να έχει το «δικαίωμα» υπέρμετρα να παύει ή να παγώνει πληρωμές απέναντι σε ιδιώτες προμηθευτές του, χωρίς βάσιμη και νόμιμη αιτία, τη στιγμή που έχει παραλάβει έργα και προμήθειες, αδιαφορώντας επί της ουσίας για τις επιπτώσεις αυτής της «αυθαίρετης» κίνησης στους πιστωτές του, κυρίως δε όταν αξιώνει από τους τελευταίους την παραχρήμα καταβολή των φόρων.

Συμπερασματικά, γίνεται σαφές ότι η σταθερότητα, η σαφήνεια και η συνέπεια στις επιλογές της πολιτείας αποτελούν προϋποθέσεις για την δημιουργία ενός σοβαρού οικονομικού κλίματος.

Επιπλέον, στα πλαίσια ενός κακού οικονομικού κλίματος του οποίου οι προοπτικές είναι δυσοίωνες κρίνεται επιβεβλημένη η λήψη σοβαρών με τις ανωτέρω προϋποθέσεις μέτρων.

Μόνο με αυτό το τρόπο η πολιτεία θα μπορέσει να συνδράμει την ανατροπή του υπάρχοντος κακού οικονομικού κλίματος. Επιτέλους, οι κινήσεις εντυπώσεων θα πρέπει να δώσουν τη θέση τους σε αποφάσεις εφαρμόσιμες και κυρίως Σ-Ο-Β-Α-Ρ-Ε-Σ, ως ανωτέρω!