Γιατί οι ξένοι δεν επενδύουν – σχεδόν ποτέ – στην Ελλάδα
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Οικονομική Καθημερινή (16-8-2008)
Είναι γεγονός ότι πλέον έχουν αναδειχθεί τα θετικά που επιφέρει η αύξηση των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) σε μία χώρα. Τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης οι τοποθετήσεις ΑΞΕ προσδιορίζονται σε μεγάλο βαθμό από ένα διεθνή ανταγωνισμό. Δηλαδή τα κεφάλαια τοποθετούνται στην άλφα χώρα και όχι στη βήτα, για τον λόγο ότι η πρώτη διαθέτει περισσότερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι της δεύτερης. Συνεπώς και με δεδομένο το πρόβλημα των ΑΞΕ στην Ελλάδα ανακύπτει το ερώτημα, γιατί δεν είμαστε ως χώρα ανταγωνιστικοί;
Οι λόγοι έχουν να κάνουν με πολλές πλευρές τόσο της οικονομίας μας και της πολιτικής των εκάστοτε κυβερνήσεων, όσο και με ζητήματα νοοτροπίας του λαού μας. Πιο συγκεκριμένα, ο ξένος επενδυτής προκειμένου να προβεί σε μία επένδυση στη χώρα μας καλείται να υπερκεράσει μία σειρά εμποδίων με πρώτο τη γραφειοκρατία.
Σύμφωνα με τη πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας «Doing Business in 2007», η Ελλάδα βρίσκεται στην 152η θέση παγκοσμίως -από τα 189 συμμετέχοντα κράτη- ως προς τις διαδικασίες για την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, καθώς για την έναρξη μιας επιχείρησης απαιτούνται 15 διαδικαστικά στάδια, ενώ περισσότερα απαιτούνται μόνο σε 7 άλλες χώρες.
Δεύτερον, σύμφωνα με τον δείκτη διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας (Transparency International – IT) για το 2007, η χώρα μας βρίσκονταν στην τέταρτη χειρότερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ενωση μετά την Πολωνία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Επιπρόσθετα και αναφορικά με το φορολογικό καθεστώς στην Ελλάδα, αφενός μια υψηλή φορολογία αποτελεί εμπόδιο, αφετέρου ένα πολύπλοκο και ασταθές φορολογικό σύστημα αποθαρρύνει τους ξένους επενδυτές.
Με δεδομένο ότι το 70% – 80% των εισροών ΑΞΕ σε μία χώρα γίνεται μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, ενώ η ίδρυση επιχειρήσεων από το μηδέν (Green Field Investments) σε ξένες χώρες δε συνηθίζεται, ακόμη ένα πρόβλημα αποτελεί και η έλλειψη ουσιαστικών ιδιωτικοποιήσεων.
Το νομικό και δικαστικό σύστημα της Ελλάδας είναι ανεπαρκές, αργό και δυσνόητο, παρόλο που δεν θεωρείται δαπανηρό σε σχέση με άλλες χώρες.
Επιπλέον και αναφορικά με τον τομέα του τουρισμού, δεν έχουν προχωρήσει συγκεκριμένες θεσμικές αλλαγές και δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές, ώστε οι ξένοι να κατευθύνουν τα κεφάλαιά τους στην Ελλάδα.
Η χώρα μας δεν προσφέρει την εύκολη πρόσβαση στις μεγάλες αγορές της Δυτικής Ευρώπης, την οποία παρέχουν άλλες περιοχές, όπως η Ουγγαρία, η Σλοβενία και η Σλοβακία, γεγονός που δε την καθιστά πρόσφορη για επενδύσεις στο τομέα του ενδοκλαδικού (intra industry) εμπορίου.
Επίσης και η ύπαρξη έντονων τοπικών αντιδράσεων μέσα από διαφόρων ειδών προσφυγές έχουν σαν αποτέλεσμα τη σημαντική χρονοτριβή στην υλοποίηση μιας επένδυσης.
Τέλος, ειδικότεροι λόγοι για την έλλειψη ΑΞΕ στην Ελλάδα αποτελούν: το πρόβλημα της γλώσσας, δεδομένου ότι η γλώσσα μας, εφόσον δεν βασίζεται στο λατινικό αλφάβητο, ενέχει δυσκολίες στην εκμάθησή της από τους ξένους, ο εκτεταμένος κρατικός παρεμβατισμός, η περιορισμένη διείσδυση νέων τεχνολογιών, οι χαμηλές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, η χαμηλή παραγωγικότητα του εγχώριου εργατικού δυναμικού και το μικρό μέγεθος της αγοράς.
Μπορεί να είμαστε μία χώρα προικισμένη, αλλά για να πάρουμε μέρος στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη δεν αρκεί η θάλασσα, ο ήλιος και οι παραλίες μας. Θα πρέπει με όλα αυτά να κάνουμε κάτι παραγωγικό. Θα πρέπει με όλα αυτά να κάνουμε μπίζνες.