Η ευθύνη του εργολάβου από ελαττώματα στη σύμβαση έργου (688 ΑΚ επ.)

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 688, 689 και 690 ΑΚ: «Αν το έργο που εκτελέστηκε έχει επουσιώδη ελαττώματα, ο εργοδότης έχει δικαίωμα να απαιτήσει είτε την διόρθωση τους μέσα σε εύλογη προθεσμία, εφόσον η διόρθωση δεν απαιτεί δυσανάλογες δαπάνες, είτε ανάλογη μείωση της αμοιβής», «Αν το έργο που εκτελέστηκε έχει ουσιώδη ελαττώματα που το κάνουν άχρηστο ή αν του λείπουν συμφωνημένες ιδιότητες, ο εργοδότης έχει, αντί για τα δικαιώματα του προηγούμενου άρθρου, το δικαίωμα να υπαναχωρήσει από την σύμβαση. Στην περίπτωση της υπαναχώρησης ή μείωσης της αμοιβής εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 541, 546 έως 549, 551 έως 553, που ισχύουν για την πώληση» και τέλος, «Ο εργοδότης έχει δικαίωμα αντί για υπαναχώρηση ή μείωση να απαιτήσει αποζημίωση για μη εκτέλεση της σύμβασης, αν οι ελλείψεις του έργου οφείλονται σε υπαιτιότητα του εργολάβου».

Από τις διατάξεις των άρθρων 688-690 ΑΚ που καθορίζουν λεπτομερώς την ευθύνη του εργολάβου αναλόγως με τη φύση των ελαττωμάτων και ελλείψεων, τα οποία φέρει το έργο που εκτελέσθηκε από αυτόν, προκύπτει ότι ο εργοδότης δικαιούται να απαιτήσει α) σε περίπτωση επουσιωδών ελαττωμάτων, είτε τη διόρθωση αυτών, είτε την ανάλογη μείωση της αμοιβής, β) σε περίπτωση ουσιωδών ελαττωμάτων, τα οποία καθιστούν το έργο άχρηστο ή έλλειψης των συνολογηθεισών ιδιοτήτων, είτε τη διόρθωση είτε την ανάλογη μείωση της αμοιβής είτε αντί αυτών να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση και γ) σε περίπτωση κατά την οποία οι ελλείψεις του έργου, οι οποίες ανάγονται είτε σε ουσιώδη είτε σε επουσιώδη ελαττώματα όσο και σε συμφωνημένες ιδιότητες, οφείλονται σε υπαιτιότητα του εργολάβου, ο εργοδότης δικαιούται αντί της υπαναχώρησης ή μείωσης της αμοιβής να απαιτήσει αποζημίωση για κάθε ζημία, η οποία προήλθε από το γεγονός ότι ο εργολάβος δεν ανταποκρίθηκε υπαιτίως στις από τη σύμβαση υποχρεώσεις του να κατασκευάσει το έργο που να φέρει τις συμφωνημένες ιδιότητες και χωρίς ελαττώματα.

Έτσι, ο εργοδότης που επιδιώκει αποζημίωση με βάση το άρθρο 690 ΑΚ οφείλει να επικαλεσθεί και να αποδείξει α) την κατάρτιση της συγκεκριμένης σύμβασης έργου, β) την εκτέλεση του έργου, γ) τις συγκεκριμένες ελλείψεις του έργου (πραγματικά ελαττώματα ή έλλειψη συνομολογημένων ιδιοτήτων), δ) την συγκεκριμένη ζημία που υπέστη και ε) την αιτιώδη συνάφεια ανάμεσα στην ζημία και τις ελλείψεις. Από τις πιο πάνω διατάξεις προκύπτει, ότι η ενάσκηση της εκ του άρθρου 690 ΑΚ αξίωσης του εργολάβου, προϋποθέτει έργο που εκτελέσθηκε και παραδόθηκε, έστω και ελαττωματικό (ΑΠ 345/2018). Σε περίπτωση, δε, που το οφειλόμενο έργο έχει διαιρετό χαρακτήρα, τότε η ολοσχερής μη εκτέλεση ενός από τα περισσότερα διαιρετά μέρη του έργου καθιστά το έργο ημιτελές και ο εργολάβος υπέχει ευθύνη κατά τις γενικές διατάξεις για το μέρος που δεν εκτελέστηκε, ενώ για το εκτελεσθέν μέρος υπέχει ευθύνη για τυχόν ελλείψεις του κατά τις διατάξεις των άρθρων 688 επ. ΑΚ. Αντιθέτως, εάν το έργο έχει αδιαίρετο χαρακτήρα θα πρέπει να διακρίνουμε δύο περιπτώσεις: α) αν δεν έχουν εκτελεστεί οι κύριες εργασίες, ήτοι εκείνες που απαιτούνται και αρκούν για να αποκτήσει το έργο ταυτότητα τότε το έργο είναι ημιτελές και ο εργολάβος ευθύνεται για μερική μη εκπλήρωση κατά τις γενικές διατάξεις, ενώ β) αν έχουν εκτελεστεί οι κύριες εργασίες είτε πλημμελώς είτε ελλείψει οποιασδήποτε από τις υπόλοιπες συμφωνημένες εργασίες τότε υπάρχει πραγματικό ελάττωμα και ο εργολάβος ευθύνεται κατά τα άρθρα 688 επ. ΑΚ (Απόστολος Σ. Γεωργιάδης, Σύντομη Ερμηνεία του Αστικού Κώδικα, Τόμος Ι, σ. 1288-1289).

Η δε αποζημίωση περιλαμβάνει, κατ` αρχήν, τη δαπάνη, στην οποία πρέπει να υποβληθεί ή υποβλήθηκε ο εργοδότης για να αποκαταστήσει τις ελλείψεις του έργου, καθώς, επίσης, το διαφυγόν κέρδος και κάθε περαιτέρω ζημία. Την απαιτούμενη για την ευθύνη του εναγομένου εργολάβου προς αποζημίωση, ένεκα ελλείψεων του εκτελεσθέντος έργου, υπαιτιότητά του, δεν υποχρεούται να επικαλεσθεί και αποδείξει ο ενάγων εργοδότης, αλλά να αποκρούσει ο εναγόμενος εργολάβος, επικαλούμενος έλλειψη υπαιτιότητάς του, προς απαλλαγή του από την υποχρέωση αποζημίωσης. Η ευθύνη του εργολάβου για την έλλειψη των συνομολογημένων ιδιοτήτων είναι γνήσια αντικειμενική, δηλαδή ανεξάρτητη από το πταίσμα του, καθώς στην περίπτωση αυτή, ήτοι της συνομολόγησης μίας ιδιότητας, ο εργολάβος εγγυάται την ύπαρξη της ιδιότητας αυτής, αν, κατά συνέπεια, η ιδιότητα ελλείπει, ευθύνεται σε αποζημίωση.